KELAYNAK KUŞLARI

Yazar: Deniz Öztürk

Editör: Fatma Tülin

Kelaynak kuşlarını hiç duydunuz mu? Yıllar önce kocaman bir aileydiler. Ancak, tarım alanlarında kullanılan kimyasal ilaçlar, sorumsuzca yok edilen yaşam alanları ve insanların av merakı, bu güzel kuşların sayılarının azalmasına sebep oldu. Ne yazık ki nesilleri yok olma tehlikesi altında. Günümüzde, sadece Afrika Kıtası'ndaki Fas’ta ve ülkemizde Şanlıurfa Birecik'te yaşıyorlar. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, Birecik Kelaynak Üretme İstasyonunda koruma altına alındılar.

Peki, sizce neden isimleri “Kelaynak” olmuş? Düşünün bakalım. Bunun cevabını, satırların arasına sakladım. Okuyunca bulacaksınız. Hadi, onları tanıyalım.

Kelaynaklar iri, parlak ve siyah kuşlardır. Siyah tüyleri güneş ışığı ile buluştuğunda mor, kavuniçi ve pırıl pırıl bir yeşile dönüşerek bizi kendine hayran bırakır. Sadece tüyleri mi? Kocaman kanatları ile gökyüzünde zarafetle süzüldüklerinde, seyredenleri büyülerler.

Ayrıca, kelaynaklar, kıvrık, uzun ve kırmızı gagaları ile tam bir çiftçi dostudur. Tarım arazilerinde böcekleri yiyerek, ürünlerin verimini arttırır.

 Sabahları, kilometrelerce uzaktaki beslenme alanlarına birlikte uçarlar. Çünkü çok sosyaldirler. Bu kadar sosyal olduklarına göre, belki de kahvaltıda sohbet ediyorlardır.

Şubat ayında, Birecik'teki korunaklı alanlarından çıkartılarak, doğal yaşam alanlarına bırakılırlar. Kafeslerinden çıkan kelaynaklar, yumurtlamak için yuva yapmaya başlarlar. Vakti geldiğinde yumurtadan çıkan yavrular, bir süre anneleri tarafından beslenir. 2-3 ay içinde, yetişkinlerle birlikte beslenme alanlarına uçmaya başlayacak kadar büyürler.

Kafa ve boyunlarındaki tüyler, yetişkin bir kuş olduklarında dökülür. İşte bu nedenle, onlara “Kelaynak” ismi verilmiştir.

Kelaynak kuşları, temmuz ayında tekrar kafeslerine alınırlar. Bunun nedeni, göç etmelerine engel olmaktır. Çünkü, geçmiş yıllarda göç edenler, kaybolmuş ve geri dönmemiştir.

Kafeslere alınan kuşların sağlık kontrolleri, bakımları yapılır, yeni yavruların bilezikleri takılır. Burada, kabuklu haşlanmış yumurta, yağsız kıyma, havuç, tuzsuz taze peynir ve civciv yemi ile hazırlanan özel bir karışımla beslenirler.

 Eğer yolunuz Birecik'e düşerse, gözünüz gökyüzünde olsun. Bir Kelaynakla dost olabilirsiniz. Görürseniz, benden de selam söylemeyi unutmayın!