İlham Nedir? Nereden Gelir?

Yazar: Eda Gizem Güllü

Editör: Nefise Dilvin Sığırcıoğlu

Çocuk edebiyatına gönül vermiş dostlarım, hoş geldiniz! Bugün sizi, İPBKB Kulübünden* istifaya davet ediyorum. Çünkü size kötü bir haberim var: İlham, kendi ayaklarıyla kimsenin kapısını çalmaz, durduk yere başına konmaz. Hele hele çalışmayan, kalemi eline almayan, oturduğu yerde “Bir gün o kitabı yazacağım ama bugün o gün değil,” diyenlere hiç uğramaz.

İlham Neden Uğramaz?

İlham, onun gelmesi için çalışıp didinen insanları sever. Hani bazı misafirler vardır, geldiği gibi mutfağa girip ev sahibine yardım ederler ya. Hah işte, ilham öyle bir misafir değil! İster ki geldiğinde her şey hazır olsun, o hiçbir şeye karışmasın. Ama ortama da öyle bir muhabbet ekler ki bütün hazırlıklar tastamam.  İşte bu yüzden onu çağırmak için çalışmanız gerekir! İyisi mi ilham için nasıl hazırlanacağımızı biraz konuşalım.

İlham Nasıl Çağırılır?

Çocuklarla Konuşarak: Çocukların dünyası ilhamın ana yuvasıdır. Mesela durduk yere “Peki ya biz balık tutarken denizdeki fareler oltalarımızı kemirirse?” dediklerini duyabilirsiniz. Mevsimlerinin renklerinin solabildiği gibi çılgınca fikirlerini söylemekten de çekinmeyeceklerdir. Onlara “Kırmızı balon mu yoksa mavi balon mu daha hızlı uçar?” diye sorun, öyle bir hikâye çıkar ki şaşarsınız. (Not: Kızımla denedim. Mavi balon daha hızlı uçarmış, çünkü çikolata yemiş. Buyurun size çocuk bakış açısı.)

Okuyarak: “Ama ben yazmak istiyorum, niye okuyayım?” dediğinizi duyar gibiyim. Bu cevabı duymamayı dilerim elbette. Unutmayın, okuyan yazarın zihni de hayal gücü de genişler. Hem siz, Hans Christian Andersen’in ya da Roald Dahl’ın hayal gücünü kıskanmadan nasıl motive olacaksınız? “Ahh bunlar nasıl benim aklıma gelmedi,” diyerek hayal gücümü zorlamaya teşvik eden o kadar çok yazar var ki. Yani, okumadan yazmak olmuyor.

Düşünerek: Düşünmeden yazabileceğiniz fikrine kapılmamıştınız umarım. Ama merak etmeyin, düşünmek öyle sizi yormaz. Bir çay koyup pencereden dışarı bakın. Belki bir kuşun telaşlı uçuşu size bir hikâye fısıldar. Arada yürüyüşe çıkın. Ama öyle kulaklıkları takıp, ayaklarınızı izleyerek değil. Çevrenize kulak verip, etrafı izleyerek yürüyüşler yapın. Ceplerinizi ilhamı davet edecek atıştırmalıklarla doldurun: Çocuk kahkahaları, ilginç ilanlar, garip dükkân isimleri, farklı karakterler…

Çalışarak: Elbette ki ÇALIŞMADAN HİÇBİR ŞEY OLMUYOR. Düz yazın, karalayın, kötü yazın ama yazın. İlham, "Ah ne de güzel kötü yazmış, gidip biraz yardım edeyim," der belki. Arada yardımseverliği tutuyor.

İlham Yakalamak için Gerekli Malzemeler Nelerdir?

Not Defteri

Bir not defteri olmadan yola çıkılmaz. Belki bir parkta, belki bir otobüste aklınıza bir fikir gelir. "Sonra yazarım," demeyin. Not defteri, ilhamın en yakın dostudur.

Kalem

Kalem, ilhamın kapılarını açan bir anahtardır. İlham, kaleminizi elinize almadan size uğramaya pek gönüllü olmayacaktır. Tükenmez, dolma ya da kurşun; hiç fark etmez. Yeter ki yazmaya niyetiniz olsun. Unutmayın, kapının arkasında ne olduğunu görmek için önce o anahtarı çevirmek gerekir.

Çay ya da Kahve

Yorgun bir zihin, ilhamı yakalayamaz. Bir bardak çay ya da kahve, hem zihninizi hem de hayal gücünüzü canlandırabilir. Dumanı tüten bir fincan sıcak içecekle, hikâyenizin ilk cümlesi size göz kırpabilir. Yüz yıllık “Çay mı kahve mi,” tartışmasını burada tekrar açmayacağım. Tartışmaya gerek yok, her ikisi de ilhamın yakıtıdır nihayetinde.

Çocuk Kitapları Koleksiyon Bavulu

Ne yazık ki ilham, boş zihinlere yanaşmaz. Daha önce yazılmış güzel hikâyelerden beslenmek, size kendi yolunuzu çizmek için bir başlangıç noktası verebilir. "Yine mi çalışmak?" diye söylenmeyin, bu aslında keyifli bir süreç. Üstelik çocuk kitapları okumak harika!

Bir Dürbün

Hayır, gerçek bir dürbünden bahsetmiyoruz! Ama çevrenize dikkatle bakmanızı sağlayacak bir "metaforik dürbün" mutlaka yanınızda olmalı. Bir parkta oynayan çocuklar, alışveriş yapan insanlar, gökyüzündeki bir bulut ya da güneşlenen bir köstebek.... İlham, her yerde olabilir; onu görebilmek için gözlerinizi dört açın.

Saat

Bir hikâye yazmanın zaman aldığını kabul etmek gerek. İlham, bazen saatler, hatta günler sonra gelir. Yanınıza bir saat alın ki zamanın geçişine direnmek yerine onunla barışmayı öğrenin.

Bir Pusula

Hikâyeniz hangi yöne gidecek? Ama bu pusula kuzeyi gösterenlerden değil, kurmaca evrenine doğru işaret edenlerden olmalı. Yine de zaman zaman yoldan çıkmaktan korkmayın; en ilginç ilhamlar, kaybolduğunuzda gelir.

Bir Fener

İlham her zaman parlak yerlerde bulunmaz. Zihninizin karanlık köşelerine ışık tutacak bir fener alın. Belki de orada saklanan, anlatılmayı bekleyen hikâyeler vardır. Onları ellerinden tutup aydınlığa çıkarın.

Bir Çikolata (Opsiyonel)

Çikolata her şeyin ilacı olduğu gibi, ilhamın da gizli silahıdır. Zor bir fikir düğümünü çözdüğünüzde ya da güzel bir cümle yazdığınızda kendinizi ödüllendirin. Çocuk kitapları yazarken çocuk ruhunuzu beslemeyi unutmayın! Amman sağlıklı olmasına dikkat edin, sizin gibi güzel çocuk edebiyatı eserleri üreten insanların uzun yaşamasını, çok çok üretmesini yürekten isteriz.

Son sözüm… Çalışın, yazın, hayal kurun! İlham kendiliğinden ortaya çıkar. Belki de şu an bu yazıyı okurken bile kafanızda küçük bir fikir belirmiştir. Belki de ilham sizsinizdir.

* İPBKB Kulübü: İlham Perisinin Başına Konmasını Bekleyenler Kulübü