EV DEĞİŞTİREN YENGEÇ HERMİT

Yazan: Eda Gizem

Editör: Edanur Kaya

Şef Editör: Behice Kavak

Sizin yaşlarınızdayken sahilde dolaşıp deniz kabuğu toplamaya bayılırdım. Ceplerimi bol bol deniz kabuğuyla doldurduğum bir gün, bir ayran kutusunun yürüdüğünü gördüm. Aklım çıktı! Koşmaya başladım. Kenarda kitabını okuyorken beni görünce, "Niye koşuyorsun? Köpek de yok ki etrafta, seni kovalasın," diyen ablama, yürüyen bir ayran kutusu gördüğümü söyledim. Bir kahkaha patlattı. "Saçmalama Eda! Ayran kutuları yürümez. Hermittir o, yani keşiş yengeci. Gel de beraber bakalım," deyince yanına gittik kutunun. Gerçekten de kutunun altında bir canlı vardı. Ama hiç de bildiğim yengeçlere benzemiyordu. Ablam, deniz canlılarıyla ilgili dersleri olan bir bölümde okuduğu için bana keşiş yengeçlerinden bolca bahsetti. Yaklaşın, size de anlatayım bu yengeçleri.

Yengeç diyoruz ama ıstakozlara da çok benziyorlar. Aslında zaman zaman keşiş ıstakozu olarak da anılıyorlar. Yumuşak gövdeleri olduğu için kabuğa, yani eve ihtiyaç duyuyorlar. Yoksa sıcaktan kavrulabilirler. Ömürleri boyunca sürekli büyüyorlar fakat kabukları onlarla beraber büyümüyor. Evleri onlara küçük geldikçe yeni kabuk arayışına giriyorlar. Bunun sonucunda da hermitlerin her biri, birbirinden farklı görünüyor. Bu da onları ilgi çekici kılıyor.

Kabuk değiştirmeleri ise âdeta bir gösteriye dönüşüyor. Birbirlerine karşı saygıları, örnek alınacak cinsten. Birçoğunun her an yeni bir eve ihtiyacı olsa da her buldukları kabuk kendilerine uymayabiliyor. Bu yüzden ev arayan yengeçler sıraya giriyor ve buldukları kabuğu teker teker deniyor. Kabuk önce hangisine uygun olursa kira kontratını o imzalıyor. Şaka şaka, onlarda kontrat yok. Geri dönüşüm mantığıyla evlerini kullanıyorlar. Ev olarak kullandıkları kabukla işleri bitince etraftaki keşiş yengeçlerine kendilerine özgü bir salgıyla haber veriyorlar. İşte bu sırada hermitlerin gösterisi başlıyor. Boşa çıkan bu eve yerleşmek için o göz alıcı sıralarına girip saygıyla ev adaylarını tek tek deniyorlar. Tabii zaman zaman kabuklar için mücadele ettiklerini de görmek mümkün. Ne de olsa evsiz bir şekilde hayatlarına devam etmeleri mümkün değil.

Biz insanların da hermitler için yapabileceği bazı şeyler var tabii ki. Mesela hermitlere ev olacak cinsteki deniz kabuklarını toplamayarak işe başlayabiliriz. Çünkü evimize süs olarak götürdüğümüz o güzelim kabuklar, birçok hermitin yaşamına devam etmesi için onlara ev olabilir. Tayland’da ulusal bir parkta, kabuk bulamayan hermitler için kabuk bağışı kampanyası düzenlenmişliği bile var. Üstelik bazı bölgelerde deniz kabuklarını boyayıp, hermitler için sahile yerleştiriyorlar. Rengârenk kabuklu yengeçlerin sahillerde dolaştığını düşünsene! Ne kadar da güzel bir görüntü. Sanatçılar sadece kabuk boyamakla kalmıyor, teknolojinin nimetlerinden de faydalanıyorlar. Japon bir sanatçının, üç boyutlu yazıcılar ile hermitler için kabuklar hazırladığını duymuştum. Üç boyutlu yazıcıları faydalı kullanmak diye buna derim.

Ne? Ayran kutusu ne alaka mı dedin? Duydum seni. İşte burada da hermitler için yapabileceğimiz diğer iyiliğe geliyoruz. Sahilleri kirletmemek. Sırtındaki evi kendisine küçük gelmeye başlayan hermitler, sahilde kabuk arayışına girer. Girer girmesine ama her zaman kendisine uygun bir kabuk bulamayabilir. Denediği kabuklar bazen kendisine büyük bazen de küçük gelir. Bazen kabuk sırası ona gelmez. O sırada gözüne başka bir ev adayı çarpar. Ama bu bir kabuk değildir, bizim atıklarımızdan biridir. Mesela bir ayran kutusu. Kabuk yerine plastik bir atığa sıkışmak ise hermitler için ölümcül olabilir. Hâliyle sahilleri kirletmemek onlar için yapabileceğimiz büyük bir iyilik olur. Sen de hermit olsan bir ayran kutusu yerine güzel bir deniz kabuğunda yaşamak isterdin, öyle değil mi?