BARBAROS HAYRETTİN PAŞA

Yazar: Ruveyda Topalkara

Editör: Seçil Deniz

Şef Editör: Behice Kavak

Senin süper kahramanın var mı?

Herkesin bir kahramanı vardır. Kalbinde taşır, hayallerinde büyütür. Benim kahramanım da korsanların en cesuru, en güçlüsü ve yardımseveri Barbaros Hayreddin Paşa. Yoksa siz onun bir korsan olduğunu bilmiyor muydunuz? Korsan dediysem, kötü bir hırsızdı, demedim canım. Gelin size anlatayım da gerçek korsan kahraman nasıl olurmuş öğrenin.

Barbaros Hayreddin Paşa kimdir?

Denizci olmayı çok istiyorum. Bu hayalime ulaşmak için araştırmalar yaparken tanıdım onu. Ve o günden sonra hiç aklımdan çıkmadı.

Barbaros Hayreddin Paşa’nın asıl adı Hızır’mış. Avrupalılar ağabeyi Oruç Reis’e kızıl sakalından dolayı Barbaros lakabını takmışlar. Ağabeyinin vefatından sonra da Hızır’a Barbaros demişler. “Dinin hayırlısı” anlamına gelen Hayreddin ismini de kendisine Osmanlı padişahı olan Yavuz Sultan Selim takmış.   

Tüccarlıktan Korsanlığa

Dört kardeşten en küçüğü olan Hızır, gençliğinde yaptığı bir gemiyle ticarete başlamış. Rodos şövalyelerine esir düşen ağabeyi Oruç’un kurtarılmasından sonra iki kardeş Şehzade Korkut’un korumasına girmişler. Daha sonra da Batı Akdeniz’e yönelerek 1504’ten sonra Afrika sahillerinde görülmeye başlamışlar.        

İlk başlarda 2 gemilik küçük filoları olan iki kardeş gemi sayılarını artırdıkça İtalya kıyılarına kadar akınlarını uzatmışlar. İspanyol ve Cenevizli istilacılarla yapılan savaşlar sonunda Cezayir’i ele geçirmişler. 

Korsanın İyisi Kötüsü Olur Mu?

Onları diğer korsanlardan ayıran özellik, Müslüman gemilere baskın yapan korsanlara karşı savaşmalarıymış. Yani zor durumda kalanların yardımına koşmaları, iyilik yapmaları… Onlar, Hristiyan korsanlara karşı mücadeleyi İslami bir görev yani cihat olarak görüyorlarmış. Bu yüzden onlara korsan değil “levent” deniyormuş. İnsanların gemilerini ve eşyalarını çalanlara da haramî ve korsan denirmiş.

Barbaros Gücüne Güç Katıyor.

Cezayir’in fethedilmesi sırasında ağabeyi Oruç Reis şehit olmuş. Bir süre yalnız mücadele eden Barbaros Hayreddin, isabetli bir kararla Yavuz Sultan Selim’e bir heyet göndererek, topraklarının Osmanlı hâkimiyetine kabulünü istemiş. Ne de olsa güçlü birinin himayesine girersen güçlü olur ve düşmanlarını korkutursun. Hayreddin de Osmanlı Devleti adına birçok önemli zaferler kazanmış.

Kaptan-I Derya Olma Yolunda

Yıllar sonra Hristiyan denizciler Osmanlı Devleti’nin Mora kıyılarına saldırmaya başlamış.

Osmanlı Devleti kara birliklerinde düşmana karşı sağladığı üstünlüğü denizlere de taşımak istiyormuş. Fakat yeterli tecrübesi ve birikimi yokmuş. Tam bu noktada Pargalı İbrahim Paşa, dönemin padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın kulağına bir isim fısıldamış. Siz de tahmin ettiniz mi? Tabii ki de “Barbaros Hayreddin”. Padişah bu fikri beğenmiş, derhâl ferman hazırlayarak Barbaros Hayreddin’e iletilmesini emretmiş. Barbaros bu mektubu aldığında filosunu İstanbul’a götürmeye karar vermiş.

Barbaros Hayreddin İstanbul’da!

İstanbul’a doğru hareket eden Barbaros artık basit bir korsan değil; Afrika’da birçok ülke ve önemli bölgeye hâkim olan bir denizci, hatta hükümdarmış.         

Onlarca gemi Sarayburnu’nda görününce İstanbul halkı bu cümbüşü izlemek için kıyılara hücum etmiş.

Barbaros İstanbul’a ilk adım attığında ilk işi Cezayir’i Osmanlı devletine bağışlamak olmuş. Ayrıca beraberinde 44 gemi getirerek donanmaya katkı sağlamış. Çünkü kahramanlar hem yardımsever hem cömerttir.

Renkli kıyafeti, kızıl sakalı ve asil duruşuyla tüm İstanbul’un ilgisini üstüne çeken Barbaros, derhâl padişahın huzuruna çıkartılmış. Sultanın eteğini öpen Barbaros aslında bilmeden bazı kuralları çiğnese de samimiyeti ve içtenliği ile Padişahın dostluğunu kazanmayı başarmış.

Osmanlı Donanması Kuruluyor

Kanuni Sultan Süleyman kendisine ne gerekiyorsa temin edilmesi emrini vermiş. İstanbul’da o sene büyük bir donanmanın inşasına başlanmış. Barbaros da tersanelerde gemi yapım ve tamirinde çalışmış ve Osmanlı Devleti’ne yakışır bir donanma kurmuş.

Korsan Hızır’dan Barbaros Hayreddin Paşa’ya 

Barbaros Hayreddin artık bir korsan değil Osmanlı paşasıymış. Ve devletinin denizlerdeki gücünü artırmak için hemen harekete geçmiş. Bunu duyan Avrupalı devletler bu işten tedirgin olmuş ve Barbaros’u kendi taraflarına çekmek için çok uğraşmışlar. Çünkü onun düşmanı olup hezimete uğramaktan korkmuşlar. Ama Barbaros bu tekliflere yanaşmamış ve devletine ihanet etmemiş. Bu arada Kanuni Sultan Süleyman onu “Kaptan-ı Derya” ilan etmiş.

Kadın Korsan Var Mıdır?

Denizlerin komutanı Barbaros Hayreddin Paşa, ünlü Müslüman kadın korsan Seyyide Hurra ile omuz omuza vererek Akdeniz ve kuzey Afrika’da, İspanyollara, Cenevizlilere ve Fransızlara karşı önemli zaferler kazanmış ve ününe ün katmış. Bir gün size Seyyide Hurra’yı da anlatırım.

Barbaros, aynı zamanda Türk denizcilik tarihinde en önemli zaferlerden biri olan Preveze Deniz Zaferi’ni kazanmış. Zaferlerinin yanı sıra deniz teknolojisine de çok önemli yenilikler kazandırmış.

İyilik Hep Kazanır!

Kahramanım Barbaros’un yardımsever olduğunu söylemiştim. Hep denizlerde olsa da İstanbul’da bir camii, bir medrese, bir de sıbyan mektebi (çocuk okulu) inşa ettirmiş.

Aynı zamanda Rumca, Arapça, İspanyolca, İtalyanca, Fransızca gibi dilleri bilen, musikiyi seven kültürlü biriymiş.

Barbaros Hayreddin Paşa, vefatının üzerinden asırlar geçmesine rağmen hâlâ tarihteki sayılı denizcilerden biri olarak bilinir. Tanıyınca siz de sevdiniz değil mi?

Artık sizin de kahramanınız olabilir.

Belki de Seyyide Hurra’yı daha çok seversiniz.

Haydi, o zaman tekrar yelkenler fora!